Grafiti // canavarlar

Kudret Emiroğlu'nun grafiti başlığı altında yazdıkları

Garfiti
1986-87’de bir graffiti modası başlamış, kuramsal açıklamlar, dünya
yazınından seçmeler içeren kitaplar yayınlanmıştı. Gazetelerde özlü- mizahi
söz köşeleri çoğaldı ve bunlardan bazıları duvar resmi üstüne el yazısıyla
basıldı. Sonra hazır yapışkanlı pullama veya kuşlama kağıdı boyunda
üstlerine coğu el yazısıyla hazır sözler basılmış binbir çeşit kağıt her yeri
kapladı.
Kitap okumuyosanız tartışmayalım
Burada sigara içilir
Filan. Bunlar kitapçı kırtasiyeci hediyelik eşya satan yerlerde kartpostal gibi
dizilip bol bol satılıyordu. Açık ki 12 Eylül dönemini geride bırakmak isteyen
haleti ruhiye topluma seslenmek için duvara yakın çevresine komiklik
yapıyordu.

Grafiti İtalyanca kazımak çizmek anlamına gelen graffito sözcüğünün
çoğuludur. Müstehcen duvar yazılarıyla dikkat çeken eski Roma şehri
pompeii deki örnekler 1837 yılında kitap olarak yayımlandı. 1850 yılından
sonra grafiti sözcüğü  Pompeii ve öteki italyan şehirlerindeki duvar
karalamaları için kullanılarak yaygınlaştı ve ören yerlerindeki yazılar
anlamında arkeoloji terimi haline geldi.
Duvara her zaman yazı yazılmıştır. Bilinen en eski örneklerinden biri İ.Ö.
591 yılında Mısır Kralının ordusunda paralı asker olan Yunanlıların Etiyopya
seferinde II. Ramses’in Anbu Simbel’deki heykelinin üstüne adlarını
kazımalarıdır. Macarlar Avarlar Gotlar gibi göçebe barbar kabilelerin
bıraktıkları az sayıdaki yazı  soyluların eşyasına taslar kadehler leğenler
üstüne yazılmış bu şunun malıdır şeklinde örneklerden oluşur.
Yüzyıllarca yazmak üst sınıfları işidir. Halk yazmaz ve okumaz, dualar
ezberlenir, unutulmaması gereken bilgiler akılda kolay kalması için
tekerlemeye şiire dönüştürülerek ezberlenmesi kolaylaştırılır. Doğu’da ve
Batı’da elbette üst sınıftan kadınlara okuma yazma öğretmenin gerekip
gerekmediği tartışılmış, yazı aşıklarıyla yazışmaktan  başka bir işe
yaramayacağından yalnız din kitapları okumaları için okuma öğretmenin
yeteceği sonucuna varılmıştır. İşte yazı bilgisi yaygınlaşıp da işleri kutsal
siyasal veya ekonomik sayılmayanlar için boş bir duvar kadaqr çekici bir yer
yoktur. Elleri Kalem kavramaya bacakları gövdelerini taşımaya başlar
başlamaz çocukların ufacık kağıtları algılayamayıp karalamak için duvarlara
yönelmesi gibidir bu

Duvara yazılan yazılarınb ilk ortak yönü müstehcen olmalarıdır. Bu konuda
tarihe mualefetiyle geçen kişi İngilterede sokaklarda bir çok ahlaki yanlışı
uyararak düzletmesi yanında duvarları silmesiyle tanınan ve kendisine
Doğrucu Alexander  lakabı takılan A. Cruden’dir (1701-1770)
Türkçede duvar edebiyatına tosun edebiyatı adı verilir.  Bu konuda en ileri
giden yer zamanın daha bol yazıyı yazarken görülme olasılığının düşük ama
bir yandan da kamusal alan oluşturan genel tuvaletlerdir.

Mahalle duvarlarına ilkokul ortaokul çocukları tarafından yazılan ve
başkalarının aşk yaşamını ihbar eden futbol takımlarına ancak kova gibi
sıfatlar yapıştırmaktan ibaret kalan yazılar 1968’den itibaren siyasallaştı.
Siyasi yazıların duvara yazılması Avrupa’da 1930larda yaygınlaşmış 68
eylemeleriyle bütün dünyaya yayılmıştı. 1974’ten sonra Türkiyede duvara
yazı yazmak kendi mahallesinde iktidarın başka mahallelerde gücün
göstergesi oldu ve polisle siyasal haerketler arasında başlayan
kovalamacayla, “yazıya çıkmak” kadroların eğitim sürecinde önemli bir adım
haline geldi. Dağ taş yazı oldu. 12 Eylül darbesi’nin ilk işi yazıları mahalle
sakinlerine sildirmek, silinemedikleri için de üstlerini kapattrımak oldu.
Abd’de zenci mahalleleri new york metrosu halen duvar yazılarıyla
tanınıyor. Hatta metro grafitilerinden esinlenen pop sanat okulundan
1970’lerde punk rock akımının yaratıcılarından Keith Haring 1958-1990
grafiti sanatçısı olarak resim tarihine geçti.