Marjinal // canavarlar

1988

Güzel insanlar ölür özdemir inceler-gibileri kalır.

Marjinallik

“Onlar toplumun yüzakıdır …”

Çeşitli gazete ve dergilerde yazdığı  “marjinallik” ağırlıklı yazılarla
tartışmalara yol açan Ece Ayhan, Nokta’nın sorularını yanıtladı.

Nokta: Her yazınızda belirli isimleri sayarak marjinallerden söz ediyorsunuz,
neden?
Ayhan: Bir kere Türkiye’de marjinal yoktur, olmaz da ayrıca. İzin vermezler
buna.

Nokta: Ya sizin marjinalleriniz ?
Ayhan: Şimdi bu konuda ricardo cok önemli. Bana göre sayılı birkaç
iktisatçıdan biri. Onun marjı anlatan çok güzel bir teorisi vardır. “Marjda
olan risklidir der” Ricardo ve devam eder. “Ama piyasayı marjda olan
ürünler tespit eder” . İşin bamteli bu.

Ben somut şeylerden hareket ediyorum. Benim gözümde Akterdon Fikret
marjinal bir ressamdı. Temmuz ayında Taksimde pardösüyle görürdünüz
onu, çünkü iç çamaşırları yoktu. Bir hayalet oğuz vardı Nilgün Marmara
vardı. Garip bir şekilde bunların hiçbirisinde mülkiyet duygusu yoktu. Bunlar
kendi alanlarında en uçta, en sınırda olan insanlar. Üç günlük, beş günlük,
altı aylık bir macera değil bunlarınki. Benim “uzun bir dürüstlük dediğim”
uzun bir süreç olması gerekli. Ürkmek diye bir sey yok bunlarda. Ama bu
berduşluk anlamına gelmiyor kesinlikle.

Nokta: Önce Türkiyede marjinal olmaz demiştiniz. Peki bu saydığız adlar
nasıl marjinal olmuşlar.
Ayhan: Çelişiyor tabi ama ben zaten yaklaşık olarak söylüyorum. Türkiye
cumhuriyeti tercüme bir cumhuriyet olduğu için, tercüme anlamında marjinal
olabilir ancak.

Nokta: Neden bizde marjinal olmaz?
Ayhan: Bunu kimse göze alamaz da ondan. İnsan topluluğu olduğu bile
kuşkulu bir kalabalıkta nasıl olunabilir ki?

Nokta: Peki, marjinaller ne tür bir toplulukta ortaya çıkabilir?
Ayhan: Uygar bir toplum olması şart. Hukukun insan haklarının olduğu bir
toplum gerekir ki bu uygar toplumdur.

Marjinal bir kişinin “ben marjinalim” demesi sizce doğru mu?
Ayhan: Hayır denilmez böyle bir şey olmaz “ben marjinalim” denilmez

Nokta: Ama sizin yazılarınızda böyle bir hava seziliyor.
Ayhan: Tamam böyle bir iddia var ama doğru değil. Bakın şimdi ben kendimi
marjinal olarak görmüyorum ki, üstelik Türkiye’de marjinal olamaz diyorum.
Ancak marjdayım diyebilirim. Tam marjinal olsaydım belki sizinle
buluşmazdık bile. Farkına bile varmazdınız.

Nokta: Sizi bu isimleri gündeme getirmeye iten ne oldu?
Ayhan: Ben bazı şeylerin altını çizmeye çalıştım sürekli olarak. Türkiyede
altını cizdiğim insanlar gibi olunmasını isterim ben. Çünkü en güzel sey
onlardan çıkar. Düzgün sedyen güzel ve yeni seyler cıkar mı ortaya? Bunun
için ben oraya bakılmasını sağlamaya çalışıyorum.

Nokta: Peki tepkileri nasıl yorumluyorsunuz.
Ayhan: Bunların büyük bir kısmı dürüst değil. Adam gibi okusalar
anlayacaklar. Önceleri tehlikesiz saydıkları için yazdıklarıma sesleri çıkmadı.
Baktılar ki ağır eleştiri var, saldırmaya başladılar. Gergedan’ın son sayısını
gördünüz mü? Çok çirkin benim için yazdıkları. Ben yaşıyorum kendimi
savunurum. Ama Nilgün ölmüş ne demek ağzına tükürmek. Özdemir ince
uzlaşmanın adını marjinallik. Her şey söylenebilir benim hakkımda ama bu
söylenemez. Ben elbette ki duygusal yaklaşıyorum. Ama niye duygusal
yaklaşmayayım. Nilgün Marmara’nın bir tek açığını görmedim ki ben.
Marjinaller yaşam biçimleriyle toplumun yüz akıdırlar.

Nokta: Gerçek ve kalıcı eserler ancak marjinaller verebilir, diyorsunuz. Peki,
Türkiye’de yazıp çizen bu kadar insanı nereye koyuyorsunuz
Ayhan: Olsa da olur olmasa da olur diyorum. Bir eli yağda bir eli balda olan
insanlardan hiçbişey olmaz.

Nokta: Marjinal adayı olarak gördüğünüz kişiler var mı?
Ayhan: Ben zar atmıyorum ki, Berduşlukla serserilikle karıştırıyorlar
marjinalliği, ben buna karşıyım. Şiir dünyasına bakın mesela Dağlarca
1946’ya kadar güzel şiirler yazdı, ama ondan sonra resmen ırkçılığa kaydı
adam. Milliyetçilik perdesi altında resmen ırkçılık yaptı. Sonunda ırkçılığa
kaymayan yok aslında. Alın bir Atatürk şiirleri antolojisini İkinci yeniyi
bulamazsınız. Marjinaller hamasetle asla ilgilenmezler. Bunun için daha
çekirdek halindeyken ezmeye çalışıyorlar. Bir kıvılcım gördüler ya,
söndürmeye çalışacaklar ille de… Marjinallikte büyük bir risk olduğu
biliyorlar. Feminizmde öyle mi ya, çevrecilikte öyle mi, eşcinsellikte öyle
mi?...