Plastik bardaklar // canavarlar

sağlık içecek yiyecek ambalaj

Bu konuda herkesi uyarmak istiyorum
içmeyin

Plastik içiyoruz!

Sıcak çayla doldurulmuş plastik bardaklar tehlike saçıyor! Su
damacanalarından, alüminyum folyoya birçok ambalaj yiyip içtiklerimize
geçiyor. Dr. Memduh Sami Taner günlük hayatımıza “sızan” kimyasalları
anlattı.

Ege Üniversitesi’nden radyokimyager ve radyofarmasist Dr. Memduh Sami
Taner günlük hayatımızda yaygın olarak kullandığımız bazı ambalaj
malzemelerinin tehlikelerine dikkat çekiyor. Dr. Taner’e göre, içindeki
yiyecekle tepkimeye girmeyen, hiçbir kimyasal madde sızdırmayan “cam
ambalajlar” tercih edilmeli.

Plastik bardak, tabak, çatal

Plastik bardak ve malzemeler ile sıcak içecek-yiyecek tüketimi ciddi olarak
terk edilmesi gereken, Sağlık Bakanlığı’nca üretimine müdahale edilmesi
gereken bir konudur. Maliyeti düşürmek ve daha çok kar elde edebilmek
için “çok ince” plastik bardak ve tabak üretildiğine şahit olmaktayız. Bu tür
malzeme ile tüketilen 70-90 derece sıcaklığındaki içecek, içinde bulunduğu
polimer (plastik) malzemeyi ısı etkisi ile çözerek, monomerlerine
ayırmaktadır. Bu monomerler ise tehlikeli kanserojen malzemelerdir.

Köpük bardak

Köpük, polimer bir malzemedir. Yukarıda açıklanan plastik malzemelere
göre ısıl müdahalelere dayanıklılığı daha yüksek gibi görülse de gözenekli
yapısı dolayısıyla 100 derece sıcak sıvılar bu materyalin (ör.polistiren)
çözünmesini sağlayabilir. Bu durumda yine monomerik gruplar sıvıya
geçecek ve oral yolla bünyeye toksik madde alımı gerçekleşebilecektir.

Kağıt bardak

Sıcak su ile ilişkiye en az geçme ihtimali, kağıt bardaklar için geçerlidir,
özellikle ABD, İngiltere ve Avrupa Birliği’nde kağıt bardak yaygın
kullanımdadır. İnsan ve çevre sağlığı açısından geri dönüşümlü
materyallerin kullanımı  zorunlu ve öncelikli bir konu olduğundan yurtdışında
soğuk-sıcak her türlü içeceklerin perakende satışı kağıt bardak ile
yapılmaktadır. Ülkemizde ise plastik malzemeler halen yoğun olarak
kullanılmakta ve çevre kirliliğine sebep olmaktadır.

Su ve gazlı içeceklerin plastik şişeleri

Suyun dolumunda kullanılacak kaplar Sağlık Bakanlığı’nın iznine tabidir. Bu
kaplar, suyun niteliğini değiştirmeyecek ve su ile etkileşmeyecek, izin
alınmış bir maddeden yapılır.

Ambalajda cam dışındaki malzemeden yapılmış kapların kullanılması
halinde, bu kapların sağlık açısından sakıncalı olmadığına, kullanım ve
üretimine ilişkin bilgi ve belgeler, ilgili bakanlığa sunularak izin alınır.

Geri dönüşsüz (iade edilmeyen) plastik kap ve şişeler polietilen (PET) ve
polivinilklorür (PVC) olarak bilinen polimerlerden, iadeli plastik kaplar ise
Polikarbonat adı verilen polimerik malzemeler kullanılarak üretilmiş
damacanalardan oluşmaktadır. Bu polimerler üretilirken sağlık açısından çok
riskli hammaddeler ile yola çıkılır. Hatta polikarbonatın üretimindeki
hammaddelerden biri de çok tehlikeli olan fosgen’dir* (fosgen, en çok
bilinen kimyasal silahtır). Suyla etkileşimi minimal derecede olacak şekilde
üretilse de yumuşak (memba) suyu her zaman iyi bir çözgendir, asitli
içeceklerde ise çözücü karakter daha da baskındır. Böyle olunca da
tüketicilerin uzun süre polimerik malzemeli ambalajda beklemiş içecekleri
tercih etmemeleri önerilir. Polimerin çözünmesi ile ortaya çıkan monomer
haricinde, polimerin üretilmesi sırasında polimerik yapıya hapsolmuş
safsızlık ve katalizör denilen kimyasalların da içeceğe geçmesi, dolayısı ile
tüketicilerin oldukça tehlikeli kimyasallara maruz kalması olasıdır.

Yukarıda bahsi geçen tehlikeyi düşünerek ilgili kurumlar önleyici kurallar
hayata geçirmişlerdir. Bu nedenle suyun dolumunda kullanılacak kaplar,
ilgili bakanlığın iznine tabidir. Bu kapların dolum öncesinde özel dedektör ve
benzeri sistemler kullanarak polimer niteliğinin değişmediğinin kontrol
edilmesi gerekir. Sonuç olarak, maliyeti yüksek olsa da cam malzemeden
oluşmuş damacanaların piyasada bulunmasının önemli faydası olacaktır.
Polimerik malzemelerin ısı ve ultraviyole ışınlardan etkilenerek
bozunabilmesi de muhtemel olduğundan tüketicilerin aynı kapta su veya
asitli içecekleri çok uzun süre bekletmemeleri, beklemiş ise kullanmamaları
önerilir.

İçme suları ile ilgili olarak, Sağlık Bakanlığı tarafından son çıkartılan
yönetmelik; İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik’tir. Bu
yönetmelik Avrupa Birliğine Üye Ülkelerce esas alınan İnsani Kullanım
Amaçlı Suların Kalitesine Dair 98/83/EC sayılı Konsey Direktifi, Doğal
Mineralli Suların Çıkartılması ve Pazarlanmasına İlişkin Üye Devletlerin
Kanunlarının Uyumlaştırılması Hakkındaki 15/7/1980 tarihli ve 80/777/EEC
sayılı Konsey Direktifi ile Doğal Mineralli Sular İçin Konsantrasyon Limitleri
ve Etiketleme Bilgileri Hakkında Liste Oluşturulması ve Doğal Mineralli
Suların ve Kaynak Sularının Ozonla Zenginleştirilmiş Hava ile İşleme Tabi
Tutulmasının Şartlarını Belirleyen 16/5/2003 tarihli ve 2003/40/EC sayılı
Konsey Direktifine paralel olarak hazırlanmıştır.

Avrupa Birliği standartlarına uygun üretim şartları ve zorunluluğu kabul
edildiyse de, geçmişte izin almış olan firmalar, ozonlama ile dezenfeksiyon
konusunda 2006 sonu, Avrupa komisyonu direktiflerine uygunlaştırılmış
birçok hayati düzenlemeyi ise 31/12/2007 tarihine kadar işletmeleriyle
uyumlaştırmak zorundadır. Bu arada geçen sürede kontrol ve denetimlerde
birçok detayın atlanması, kural ihlali, bizim gibi ülkelerde kuvvetle
muhtemeldir.
*bkz : Türk Gıda kodeksi yönetmeliği ek:34

Konserve tenekeleri

Günümüzde konserve ile taze gıda arasındaki farkı bilinçli ve eğitimli olan
çoğu insan biliyor.  Kişi bu farkı teorik olarak bilemiyorsa bile tad alma
organı dolayısı ile birşeyleri fark edebilir.

Raf ömrü en az iki yöntemle uzun tutulabilir; bir gıda üretimi esnasında
steriliteyi (hijyen) sağlayarak, iki stabilizan (koruyucu) denilen kimyasalları
ürüne katarak. Konu kimyasal katkı maddelerine gelince ise, işin sağlık
boyutu daha çok önem kazanmaktadır. Gıda maddelerinde izin verilen
ölçülerde kimyasal katkı maddeleri kullanılabilir, bu kimyasallara ait yasal
limitler önemli bilimsel-toksikolojik çalışmalar ve hayvan testleri ile tespit
edilmiştir. Ayrıca, zehirlenme vakalarındaki tedaviler sırasında yapılan
araştırmalarla da limitler netleştirilmiştir.

Gıda mevzuatı sorunsuz, gıda üretim ahlakı ve kültürü, kalite bilinci olan,
bunun yanında insan hayatına önem veren, tüketici hakları konusunda yol
almış ülkelerde ideal miktarlarda katkı maddesi kullanımına rastlarsınız.
Ölçüsüz para hırsı ve acımasız rekabet ortamı, bu tür değerlerin dikkate
alınmasına engel olur. Daha çok satış kaygısı, katkı maddeleri için izin
verilen limitlerin aşılmasını rastlanır kılar.

Ülkemiz Avrupa Birliği ile entegrasyon sürecinde bir çok düzenlemeleri
ulusal mevzuatına eklemlendirmişse de uygulamada henüz büyük
problemler vardır. Hatta bazı yönetmeliklerde, sadece AB’ye satılacak
ürünlerde gerekli kriterlerin sağlanması ifadesi vardır. Oysa, Türkiye’de
yaşayan insan ile Avrupa’daki arasında biyolojik farklılık yoktur. Zehirlenme,
kanser ve nörolojik sorunlarla sonuçlanabilecek sağlık riskleri açısından
herkes eşittir. Tekrar etmekte fayda var; ambalajın en sağlıklısı CAM’dır.

Konserve kaplarının şişmesi,  ekşi ve acı tatlar, çeşitli asidik ve kötü
kokular, konserveyi oluşturan malzeme ve sıvının rengindeki kararmalar
ambalaj veya içerik kaynaklı bir bozukluğu haber verir. Bu tür ürünler
tüketilmemeli, kötü ambalaj ve içeriği ile “kanıt” haline gelmiş ürün, ilgili
firma ve yetkili mercilere derhal şikayet edilmelidir.

Teneke ambalaj dediğimiz ambalajlar, iç yüzeyi inert (kimyasal olarak
ilgisiz) bir polimerik malzemeyle kaplı ise standartlara uygundur. Fakat bu
tür bir önlem alınmadan salt metal ambalaj ile gıda veya gıda maddesinin
suyunun teması söz konusu ise, tüketilecek gıdaya çok dikkat edilmelidir.
Uzun süre beklemiş gıdaların tüketilmesi çok riskli olup son kullanma
tarihine yakın ürünler tüketilirken “metalik bir tat” hissedilirse, gıdanın
tüketilmesi sakıncalı olacaktır. Son kullanma tarihi geçmiş olsun olmasın bu
tür bir tat alınıyorsa gıda maddesi tüketilmemeli, tüketicilerin başvurması
gereken noktalara veya ilgili firmaya bu konuda şikayet bildirimi yapılmalıdır.

Gıda bozulmaları sağlığımızı nasıl etkiler?

Bozuk gıda maddeleri zaman zaman ölümle sonuçlanabilen ve gıda
zehirlenmesi olarak ifade edilen zehirlenme olaylarının başlıca nedeni
olabilmektedir.

Bozuk gıdaların tüketilmesiyle oluşabilen başlıca hastalık belirtileri; kusma,
karın ağrısı, ateş, ishal, baş ağrısı, baş dönmesi, halsizlik, çift görme,
yutkunma zorluğu, ağız kuruması, dilin şişmesi, bağırsak krampları, terleme,
titreme, kanlı-sulu dışkı, karaciğer ve böbrek hastalıklarıdır.

Bu hastalıklar genellikle bozuk gıda yenildikten 2 ila 48 saat sonra
görülmeye başlar ve hastalık etmeni yok oluncaya kadar devam eder.

Alüminyum folyo

Isıtma işlemi yapmaksızın, tamamen koruma amaçlı olarak alüminyum folyo
içinde “gıda saklamak” sağlıklıdır, ancak yüksek ısıda (fırın, mikrodalga) su
oranı yüksek gıdaların folyo içine hapsedilerek pişirilmesi sakıncalı
olabilmektedir. Yüksek ısı ve yiyeceklerin pişirilmesi esnasında çıkan
kimyasal içerikli buhar, ince alüminyum folyo ile reaksiyona girebilir. Sonuç
olarak folyoyu oluşturan alüminyum metalinin, alüminyumun bir bileşiği
halinde çözünerek gıdaya karışması ve bünyeye girişi, yani vücutta metal
birikimine sebebiyet vermesi çok mümkündür.

Buzdolabının sağladığı 4-6 derece sıcaklıkta alüminyum folyo ile uzun süreli
saklama yapmak sağlıklıdır. Gıdanın ıslak, asidik, bazik karakterde
olmamasına dikkat edilmelidir.

Streç film ve buzdolabı poşetleri

Polimerik malzeme olduğu için streç film dikkatli kullanılmalıdır. Neyse ki
dayanıksız bir malzeme olduğu için “tek kullanımlık” özelliğe sahip bir
materyaldir. Streç film, evlerde gıda ile etkileşimi söz konusu olmadan
fonksiyonunu yerine getirmekte ve atık haline gelmektedir. Ancak
yemeklere karışmaması, ısıtma-pişirme esnasında kaplarda ve gıdaların iç
yüzeylerinde bulunmaması çok önemlidir.

Poşet çaylar

Ülkemizde poşet çayların kullanımı hızla artarken sağlık açısından getireceği
riskler de daha çok dikkate alınmaya başlamıştır, poşeti oluşturan ambalaj
malzemesinin niteliği, gözenekli olan bu malzemenin polimer lifli yapıya
sahip olması, sıcaklığa bağlı olası yapısal değişimleri ve metal zımba
kullanılmış olması istenmeyen özelliklerdir.

Şayet poşeti oluşturan gözenekli, kağıt hissi veren malzeme sentetik elyaf
veya polimer içerikli bir maddeden yapıldıysa bu sağlık açısından sakıncalı
sonuçlar doğurabilir. Başta karaciğer, böbrek olmak üzere vücuttaki değişik
organ ve dokularda olumsuz etkiler yaratabilir.

Poşet üzerindeki metal zımba ise mineral içerikli, asidik (-veya bazik) ve
sıcak bir sıvı olan çay içinde normal sürenin üzerinde beklediği zaman
çözünmeyle sonuçlanan kimyasal bir etkiye uğrayarak, ağız yolu ile
alınan “ağır metal iyonu maruziyeti” oluşturabilmektedir. Bu durumda
vücutta metal birikimi söz konusu olacaktır. Vücutta biriken ağır metal
iyonları, karaciğer, beyin ve akciğerde çeşitli sorun ve hastalıklara sebep
olabilmektedir.

Limonlu çay içme alışkanlığı olanların metal zımbalı poşet çay kullanmaktan
sakınmaları gerekir. Hava kirliliği, kalitesi düşük gıdalar, ilaçlar, aşırı
mineralli sular ve diş hekimliğinde kullanılan dolgular dolayısı ile kentsel
doku içinde yaşam sürdüren çağımız insanı, zaten vücudunda normalin
üzerinde bir metal birikimi ile yaşamaktadır. Poşet çay üzerindeki zımba
veya benzeri sakıncalı gıda ambalajları bu birikimi hızlandırarak, kanser,
çeşitli nörolojik hastalıklar, karaciğer, beyin, böbrek hasarına sebep
olabilmektedir.

Dünyada bu tür ürünlerin kullanımı yasaktır veya sıkı kurallarla
sınırlanmıştır. Amerika’da FDA (Gıda ve İlaç Dairesi)’nın bu konularda aldığı
önlemler çok sıkıdır. Gıda üretimi ve ambalaj malzemelerinde çok yoğun
denetimler vardır, 2006 yılı mayıs ayında yürürlüğe konulan yeni kurallar
gereği Amerika’daki gıda üreticileri, HACCP haricinde bir de GMP kurallarının
etkinleştirildiği üretim biçimleri ile gıda üretimi yapmak zorundadırlar. GMP
(Good Manufacturing Practice = İyi üretim uygulamaları ) ile tüketicinin,
sağlıklı, hijyenik ve kaliteli gıdaya ulaşması ürünle buluşması güvence altına
alınmıştır. Bu güvence, gıdanın içeriği ve temas ettiği ambalajı da
kapsamaktadır. Gelişmiş Batı ülkelerinde zımba yerine dikiş ile veya doğal
yapıştırıcı ile poşetin ipe tutturulduğu ambalaj şekillerine rastlanmaktadır.

Sıcak suya konulan çay poşetlerinin ısıyla bozunmayacak, lifli doğal
malzemelerden yapılmış olması gerekir. Sentetik selüloz liflerinden imal
edilen poşet materyali kullanılmamalıdır.  Tarım Bakanlığı’nın ve Sağlık
Bakanlığı’nın etkin kıldığı bir yönetmelikle, hem üreticiye hem de tüketiciye
çay konusunda her türlü bilgi verilebilmeli, üretimde istenen ambalaj
kriterleri net olarak ifade edilebilmeli ve yenilikler herkesin ulaşabileceği bir
açık zeminde (internet) bulunmalıdır. Çünkü ülke genelinde en çok tüketilen
ve kültürel bir öğe haline gelmiş yegane içecek çaydır. 13.12.1996 tarih ve
22846 sayılı Resmi Gazetede ilk kez yayınlanıp, 2003 yılına dek iki kez
minör değişiklikler yapılan ve bu gün yürürlükte olan “siyah çay tebliği”,
içerik açısından oldukça kısıtlı bir metindir.

Konuyu biraz daha açacak olursak, sıcak su her türlü çözünmeyi,
deformasyonu ve parçalanmayı sağlayan bir ortamdır. Hele hele sıcak su
asitlendirilmiş (limon, kuşburnu vb. ekşi tat) veya bazikse (adaçayı, ıhlamur;
acımtırak tat), ayrıca içeriğinde mineral ve çeşitli iyonlar var ise bu durumda
sıcak su güçlü bir çözgen gibi davranarak çay adını verdiğimiz “kurutulmuş
bitki tozu”nun yanında ambalajın da çözünmesini sağlar. Kişi bu çözeltiyi
(karışımı) içince hem faydalı hem de toksik birçok maddeyi vücut içine almış
olacaktır.

Aslında salt bitkiyi suda “ideal süre” bekleterek veya kaynatarak içecek
hazırlamak en sağlıklı yoldur. Ancak tempolu ve çağdaş yaşam bizleri bu tür
endüstriyel işlemlere uğrayarak hazır hale getirmiş ürünleri kullanmaya
zorlamaktadır. Bireysel olarak bunlardan kaçış söz konusu olamıyorsa,
yetkili otoritelerin ve sivil toplum kuruluşlarının (Tarım Bakanlığı, Sağlık
Bakanlığı, Tüketici derneklerinin) üretim alanına kesin kurallar koyarak
düzenleyici ve denetleyici fonksiyonlarını baskın kılması gerekir.

Bu fonksiyonlar,
• Yönetmeliklerle, ilgili gıda ve ambalaj malzemelerinin standartlarını
belirlemek ve toksik etki göstermeyen tür ambalaj malzemelerinin
kullanımını zorunlu kılmak,
• Cezai müeyyideleri netleştirerek, halk sağlığını üstün kılmak,
• Sık ve etkin denetlemeleri gerçekleştirmek,
• Gelen şikayetleri önemsemek ve üzerine gitmek,
• Halkı bilinçlendirmek
olarak sayılabilir.

Kişisel olarak özel alanlarımda poşet çayı tercih etmemekteyim ama sosyal
ortamlarda, hazırlanışına müdahale edemediğim içeceklerin sunulduğu
yerlerde, uçakta, otobüste, poşet çay kullanmak durumunda kalabiliyorum.
Tüketici, ambalaj malzemesi “naylon hissi” veren ve metal zımba içeren
poşet çay yerine su ve ayran içmek gibi bir tercih yapabilir. Önerilebilecek
en pratik çözüm bu olabilir. Poşet çayı kullanmak kaçınılmaz ise önce şekeri
atmak, suyun olabildiğince ılımasını beklemek, ideal ambalaja sahip
olmayan “sallama çay poşetini” kısa süreli olarak suda tutmak çok daha
faydalı bir yöntem olabilecektir. Bir GMP uzmanı olarak ben böyle yapıyorum.

Naylon poşetler

Çevre kirliliğine sebep olan en büyük kaynaklardan birisi de market-zincir
mağaza, pazar vb. alışveriş ortamlarında kullanılan taşıma amaçlı
poşetlerdir. Kentsel yaşamın bizlere dayattığı bir mecburiyet de bu
poşetleri kullanmaktaki alternatifsizliktir. AB ülkeleri ve diğer birçok ülkede
bu durum maalesef sürmektedir.

ABD’de geri dönüşümlü ambalaj malzemesi kullanma zorunluluğu ve çevre
hassasiyeti,  ayrıca denetleme ve çevre sağlığı için ihbar-şikayet
müessesesinin etkinliği sayesinde çoğu market zincirinde kağıt veya
doğada parçalanabilir nitelikteki yapıya sahip ambalaj malzemesi –poşet-
kullanımı söz konusudur.

Bu malzemelerin direkt olarak sağlık üzerine olumsuz etkisi yoktur, çünkü
satın alınan gıda maddeleri zaten kendi ambalajındadır. Gıdalar marketten
alındıklarında ya ideal ısıda ya da soğukturlar. Halk arasında “naylon
poşet” dediğimiz bu malzeme ile gıda maddeleri birebir temasa geçmezler.
Bu poşetlerin zararlı yanı; atık olarak bizden çıktıktan sonra çevreyle olan
olumsuz ilişkileriyle başlar. Katı atık toplama ve çöp geri kazanım
tesislerinde poşet atıkların azaltılması, toplanması, yakılması sağlıklı olabilir,
aksi takdirde yüzyıllarca parçalanmayan bir materyal doğaya karışmış
olacaktır.

Kolonyalı mendil

Kolonyalı mendil, içeriğindeki alkolün varlığı, çözücü ve bakteri kırıcı etkisi
dolayısıyla hızlı pratik ve estetik (kozmetik) bir el ve yüzey temizleyici
malzemedir. Burada dikkat edilmesi gereken kolonyalı mendillerin içerdiği
alkolün karakteridir. Tüketiciye sunulması gereken, etil alkol veya isopropil
alkol içerikli kolonyalı mendillerdir.

Ancak ruhsatsız ve kontrolsüz üretim yerlerinde kolonyalı mendil içeriğinde
olması gereken alkol yerine farklı bir alkol kullanılması olasıdır. Kullanılması
yasak olan metanol yani metil alkol’dür. Ülkemizde, metanolün alkollü
içkilere katılarak piyasaya sunulması şeklinde sahtecilik olayları yaşanmış,
birçok can kaybı söz konusu olmuştur. Üretim alanlarının denetimden uzak
oluşu, tarım, sanayi, ve sağlık bakanlığının denetim kadrolarının çok kısıtlı
olması yüzünden bu tür sahtecilik girişimlerine her an rastlamak
mümkündür. Eğer kolonyalı mendillerde metil alkol kullanımı olasılığı var ise
(kontrolsüz bir sektörde bu şaşırtıcı değildir) bu durumda tüketicinin
mağdur olması, göz, cilt ve burun içi mukoza ve akciğer dokusunda
harabiyetle sonuçlanan sağlık riskleri çok muhtemeldir.

Hele hele etanolün satışı kontrollü ve pahalı ise ve metanolü temin etmek
etanolden daha kolay ve ucuz ise bu tür sahtecilikler mutlaka
beklenmelidir. Günümüzde hastaneler dahi etanolü kontrollü olarak satın
alabilmektedirler. Kaçak içki üretimini engellemek için etanol üretimi devlet
kontrolünde ve kayıtlı olarak yapılmaktadır. Tehlikeli olan metanol ise
rahatça bulunabilir bir malzemedir. Özellikle biyodizel üretiminin popüler ve
kontrolsüz yapılıyor oluşu, bu sektörde girdi olarak kullanılan teknik
metanolün ülke çapında kullanımını arttırmıştır. Buradan diğer sektorlere
(kolonyalı mendil üretimi, ruhsatsız alkollü içecek üretimi vb.) metanol
kaçağı çok muhtemeldir.

Sadece insana değil, çevreye de zararlı

Plastik maddeler, yani sentetik-polimerik kimyasallar, doğada parçalanması,
yok olması en uzun süre alan sentetikler arasındadır. Doğa biyolojik kökenli
her atığı belli bir süre zarfında kolayca yaşam döngüsünde faydalanılabilir
bir malzemeye dönüştürebilmektedir, dönüştürme işleminde en çok da
mikrobiyolojik işlemler geçerli olmaktadır. Sentetik malzemeler ise
mikrobiyal-bakteriyel müdahaleye açık değildir.

Bazı çalışmalar, yeni keşfedilen bakteriler sayesinde plastiklerin ortadan
kaldırılmasının mümkün olacağı yönündedir ancak bunlar henüz pratik
yaşama geçirilmemiş deneysel çalışmalardır. Şu an yakma haricinde
herhangi bir çözümü olmayan katı atık yok etme sistemleri, plastiğin mevcut
haliyle çevreye verdiği zarara çok benzer bir oranda hava kirliliği
oluşturarak yok edilmesine neden olmaktadır. Plastik içeriğindeki
kimyasallar toksik gazlar çıkararak yanma reaksiyonu vermektedir. Bu da
yakma yöntemini riskli ve arzu edilmeyen bir hale sokmaktadır. Plastiğin
tekrar kimyasal işlemden geçirilerek değerlendirilmesi ve polietilen eldesi
mümkünse de geri kazanımla elde edilen hammadenin içerdiği kirlilikler bir
handikap olarak görülmektedir.

En sağlıklı ambalaj

Ambalaj malzemelerindeki gelişmeler ve malzeme bilimi çok hızlı bir şekilde
gelişiyor, içine aldığı gıda maddesinin kimyasal yapısı ile en az ilişkiye geçen
ambalaj en sağlıklısıdır. Günümüzde çok dayanıklı polimerler geliştirilmiş
durumdadır ancak bahsi geçen malzemelerin maliyeti bunların
yaygınlaşmasını engellemektedir. En iyisi, en ideali “her zaman ‘CAM
AMBALAJ’dır.

Dr. Memduh Sami TANER (Ph.D.)
Radyokimyager, Radyofarmasist
memduh.sami.taner@ege.edu.tr