100 Yıllık Problemi Çözdü // canavarlar

matematik

Dünyanın en büyük problemlerinden birisi olarak gösterilen ve 100 yıldır
çözülemeyen Pioncare varsayımını Rus matematikçi çözdü. 1 milyon dolarlık
ödülü almadan kayboldu.

Üç boyutlu uzayı sarmalayan iki boyutlu düzlemin, dördüncü boyut
olan “zaman”la bağı üzerine devrim niteliğinde bir çalışma ortaya koyan
Grigori Perelman’dan yaklaşık iki yıldır haber alınamıyor. Perelman, 2002
yılında dünyanın çözülemeyen en büyük 7 probleminden biri olarak kabul
edilen Poincaré varsayımını çözdüğünü iddia ederek internette 39 sayfalık
bir makale yayımladı. Ertesi yıl ilkini tamamlar nitelikte 22 sayfalık başka bir
makaleyi de internette yayımlanayan Perelman, aslında çalışmalarında
Poincaré varsayımından hiç söz etmiyor. Bu problemin de bağlı olduğu çok
daha geniş kapsamlı bir önerme olan Thurston Geometrizasyon
Konjektürü’ne çözüm getiren Rus matematikçi, 2003 yılında ABD’de bir dizi
konferans verdi ve bilim dünyasına çalışmalarını anlattı.

Düşünce tarihinde yeni bir sayfa
İlk etapta kuşkuyla yaklaşılan makalelerin doğrulunu test etmek için
oluşturulan bilim kurulları geçtiğimiz günlerde Perelman’ı destekler nitelikte
açıklamalarda bulundu. Çoğu bilim insanı sadece matematik alanında değil,
düşünce tarihinde yeni bir sayfa açıldığında hemfikir. Elde edilen bilgiler
ışığında bilgisayar teknolojilerinde olduğu kadar bilimin hemen her alanında
büyük değişimler bekleniyor. Üç yıldır Perelman’ın makaleleri üzerinde
çalışan Yale Üniversitesi’nden Bruce Kleiner, değil önümüzdeki 100 yılda,
belki de hiçbir zaman çözüleceğine inanmadıkları bir problemin çözüldüğünü
söylüyor.

Uzmanlar çözümü bile zor anladı
Rus bilimadamının, 2002′de tüm dünyayı şaşkına çeviren Poincaré
varsayımına çözüm olarak sunduğu makaleler çok ağır bir matematik diliyle
yazılmıştı ve bilimsel bir makaleden çok karalamayı andırıyorlardı.
Uzmanların anlamakta güçlük çektiği dokümanların gelmiş geçmiş en büyük
matematik problemlerinden birinin çözümünü içerdiğine artık kesin gözüyle
bakılıyor. Yazdıklarıyla ilgili detayları açıkladığı ABD’deki konferanslarından
sonra 2003′te ülkesine dönen Perelman o tarihten beri e-posta ve
telefonlara yanıt vermiyor. Steklov Enstitüsü’nden de ayrıldığı söylenen
Grisha’nın ne yaptığı merak konusu. Önümüzdeki hafta Madrid’de
toplanacak Uluslararası Matematik Birliği’nde matematiğin Nobel ödülü diye
adlandırılan Fields Madalyası’na layık görülmesine kesin gözüyle bakılan
Perelman’ın törene katılacağına dair hiçbir belirti de yok.

Poincaré varsayımı nedir?
Fransız matematikçi, fizikçi ve filozof Henri Poincaré 1904′te ortaya attığı
önermede, “üzerinde delik olmayan her şey bir küredir” diye
özetlenebilecek bir yargıda bulunuyor. Bir elmanın üzerine gerilmiş paket
lastiğinin şeklini bozmadan ya da elmayı parçalamadan sonsuza kadar
büzülebileceğini, ancak ortası delik bir simitte bunun mümkün olmadığını,
delik var oldukça lastiği sınırlayacağını iddia ediyor.

En büyük zevki mantar toplamak
ABD’li Clay Matematik Enstitüsü’nün problemin çözümünü bulan bilim
adamına vermeyi vaad ettiği 1 milyon doları almak için çaba sarf etmeyen
ve 1996′da Avrupa’nın en saygın matematik kurumunun verdiği Genç
Matematikçi Ödülü’nü kabul etmeyen Perelman, esrarengiz kişiliğiyle de
merak konusu. Grisha adıyla da anılan Grigori Perelman, 1966 St.
Petersburg doğumlu. 1982′de henüz bir lise öğrencisiyken Madrid’deki
Matematik Olimpiyatları’nda en yüksek skorla altın madalya aldı. Perelman,
90′lı yıllarda araştırma bursuyla ABD’deki üniversitelerde bulundu. O
dönemki arkadaşları tarafından “Sanki bu dünyadan değil gibiydi” diye
tanımlanan Grisha, uzun saç ve tırnaklarıyla Rasputin’e benzetilmiş. Dahi
matematikçinin en büyük zevkinin St. Petersburg yakınlarındaki ormanlık
alanda mantar aramak olduğu söyleniyor.